“UPTIME” enstitüsü

1993 yılında kurulan Uptime Enstitüsü, bilgi teknolojileri kuruluşlarının son kullanıcının güvenilir ve kesintisiz olarak hizmet vermesini sağlamak amacıyla veri merkezi tasarımı noktasında fikir sunmak için kurulmuştur. Uptime Enstitüsü veri merkezlerini işleten kurumsal firmalar, üreticiler, çalışan tüm personeller ile işbirliğiyoluyla veri merkezlerinin performans ve verimliliklerini geliştirmeye odaklanmış tarafsız bir kuruluştur.

Bunu sağlamak amacıyla eğitim, danışmanlık, seminer, konferans, basılı yayın ile veri merkezlerinin gelişimine katkı sağlar. 2009 yılında enstitü 451 Grup adında bilişim teknolojileri alanında yeniliklere odaklanan bir şirket tarafından satın alınmıştır. Veri merkezlerinin standartlarının belirlenmesi üzerine ABD'deki Uptime Enstitüsü, TIA (Telecommunications Infrastructure Standards for Data Centers) ölçeklendirme/sertifika yöntemini ortaya koymuştur.

Bu sertifika sisteminin ana amacı veri merkezlerinin kesintisizliklerini ve erişilebilirlik sürelerini ölçmektir1 TIA ölçeklendirme/sertifika yönteminde 4 seviye bulunmaktadır ve her seviye değeri için en az olması gereken teknik yeterlilikler ve alt yapılar belirtilmektedir. Veri Merkezi bünyesinde oluşturulacak enerji altyapısının tasarımı sırasında, dünya çapında kabul gören, Uptime Enstitüsü tarafından hazırlanan standartlar da göz önünde bulundurulur. Uptime Enstitüsü, Veri Merkezi kurulması ve işletilmesi konularında altyapı sertifikasyonundan eğitime kadar birçok hizmeti kapsayan, tüm dünyada geçerliliği olan sertifikalarıyla güvenilirliği konusunda kendini ispat etmiş, uluslararası hizmet veren; Amerika merkezli özel bir kurumdur.

Uptime Enstitüsü’nün “TIER” sertifikaları Sistem Odası / Veri Merkezlerinin yeterlilik seviyesine göre verilmektedir. Bu sertifika; elektrik, soğutma, fiziksel güvenlik, yangın, bina sağlamlığı, network yapısı gibi konularda, doğal afet, felaket ve benzeri olağanüstü hallerde dahi bu sertifikaya sahip Veri Merkezinin ayakta kalabileceğinin ve hizmet vermeye devam edebileceğinin yeterlilik ve yetkinlik seviyesini gösterir. Dünya genelinde veri merkezlerinin enerji güç ihtiyacı son zamanlarda misliyle katlanmıştır. Nitekim dünya'da tüketilen tüm elektriğin % 4'ü veri merkezleri tarafından tüketilmektedir.

Günümüzde'de son teknoloji sunucuların devreye girmesi ile güç ihtiyaçlarında değişiklikler olmaya başlamıştır. Geleneksel sunucular yerine aynı alana çok sayıda cloud sunucu sığdırılabilmesi daha az yerde daha fazla güç tüketimine de neden olmaktadır. Ancak cloud sunucu kullanmanın bir avantajı olarak sunucu başına güç tüketiminde bir azalma da ortaya çıkmıştır. Yalnızca sunucu sayısı dikkate alınarak, veri merkezlerinin sunucu başına enerji kullanımı tahmin edilebilir. Sunucu başına veri merkezi enerji kullanımı, sunucuların kendileri tarafından kullanılan enerjiyi içermektedir.

Ancak veri merkezinin enerji kullanımı hesabı sunucuların yanı sıra ağ oluşturma, depolama, enerji yedekliği için kesintisiz güç kaynakları, soğutma sistemi, aydınlatmalar ve yardımcı cihazlar tarafından kullanılan enerjiyide kapsamaktadır. Bunlar güçlerine göre (KW) veri merkezi alt yapısı tasarlanmaktadır.

Tier Seviyesi ve Özellikleri

Tier I 
• En temel altyapıya sahiptir.
• %99,671 erişim süresi sağlar ve yılda 28,8 saat kullanılamaz durumda olabilir.
• Planlı ya da plansız bakımlarda ve bileşenlerden birinin arızalanması durumunda veri merkezinde çalışma durur.
• Tesisin ihtiyacı kadar kapasite vardır, yedek kapasitesi yoktur.
• Özel iklimlendirme sistemi mevcuttur.
• Kesintisiz güç kaynağı mevcuttur.
• Jeneratör mevcuttur, yakıtı 12 saat yetebilecek kapasiteye sahiptir.

Tier II 
• Yedekli altyapıya sahiptir.
• %99,741 erişim süresi sağlar ve yılda 22 saat kullanılamaz durumda olabilir.
• Yedekli olan bileşenler üzerindeki planlı ya da plansız bakımlarda ve bileşenlerden birinin arızalanması durumunda veri merkezindeki çalışma durmaz, yedekli olmayan bileşenlerdeki planlı ya da plansız bakımlarda ve bileşenlerden birinin arızalanması durumunda veri merkezindeki çalışma durur. Genel olarak planlı ve plansız çalışmalardan ve arızalardan etkilenir.
• Tesisin ihtiyacı kapasitesi ve bir fazlası mevcuttur.
• Özel iklimlendirme sistemi mevcuttur.
• Kesintisiz güç kaynağı mevcuttur.
• Jeneratör mevcuttur, yakıtı 12 saat yetebilecek kapasiteye sahiptir.

Tier III 
• Yedekli altyapıya sahiptir.
• %99,982 erişim süresi sağlar ve yılda 1,6 saat kullanılamaz durumda olabilir.
• Bileşenler üzerindeki planlı ya da plansız bakımlarda veri merkezindeki çalışma durmaz, bileşenlerden birinin arızalanması durumunda veri merkezindeki çalışma durur.
• Tesisin ihtiyacı kapasitesi ve bir fazlası mevcuttur.
• Özel iklimlendirme sistemi mevcuttur.
• Kesintisiz güç kaynağı mevcuttur.
• Jeneratör mevcuttur, yakıtı 12 saat yetebilecek kapasiteye sahiptir.

Tier IV 
• Yedekli altyapıya sahiptir.
• %99,995 erişim süresi sağlar ve yılda 24 dakika kullanılamaz durumda olabilir.
• Bileşenler üzerindeki planlı ya da plansız bakımlarda ve bileşenlerden birinin arızalanması durumunda veri merkezindeki çalışma durmaz. Genel olarak planlı ve plansız çalışmalardan ve arızalardan etkilenmez.
• Tesisin ihtiyacı kapasite ve yedek kapasite mevcuttur.
• Özel iklimlendirme sistemi ve yedeği mevcuttur.
• İki adet paralel çalışan kesintisiz güç kaynağı mevcuttur.
• İki adet jeneratör mevcuttur, yakıtı 12 saat yetebilecek kapasiteye sahiptir.

Bu sertifika; elektrik, soğutma, fiziksel güvenlik, yangın, bina sağlamlığı, network alt yapısı gibi konularda, ayrıca doğal afet, felaket ve benzeri olağanüstü durumlarda veri merkezinin ayakta kalabileceğinin ve hizmet vermeye devam edebileceğinin yeterlilik ve yetkinlik seviyesini göstermektedir. 

Tier sertifikasyonları üç şekilde verilmektedir:
-  Tasarım belgelerine verilen Tier Sertifikası,
-  Uygulama/inşa edilen tesisin Tier Sertifikası
-  Operasyon-sürdürülebilirlik Tier Sertifikası

Tasarım sertifikası veri merkezinin uygulama projeleri üzerinden verilen bir sertifika sistemidir. Projenin tüm uygulama aşama ve şekillerinin Uptime Enstitüsüne sunulması ile uygun görülen projeler seviyelerine göre sertifika verilir. Uygulama projeleri uygun Tier sevilerinin en az olması gereken gerekliliklerinin sağlandığı veri merkezlerine verilen sertifikaları kapsamaktadır. Operasyon–Sürdürülebilirlik sertifikası veri merkezinin yönetim ve işletme faaliyetlerinin standartlara uygunluğunun incelenmesini kapsamaktadır.

Tasarım sertifikası, veri merkezinin uygulama projeleri üzerinden verilen bir sertifika sistemidir. Projenin tüm uygulama aşama ve şekillerinin Uptime Enstitüsüne sunulması ile uygun görülen projelere seviyelerine göre sertifika verilir. Uygulama projeleri uygun Tier sevilerinin asgari gerekliliklerinin sağlandığı veri merkezlerine verilen sertifikaları kapsamaktadır. Operasyon ve Sürdürülebilirlik sertifikası, veri merkezinin yönetim ve işletme faaliyetlerinin standartlara uygunluğunun incelenmesini kapsamaktadır. Türkiye'de Tier III tasarım sertifikasına sahip yalnızca dört kuruluş (Türkiye Finans Katılım Bankası, Turksat, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Türk Telekom Gayrettepe Veri Merkezi) bulunmaktadır.

Tier Sertifikasının “Tasarım” türündealan firmalar sertifika tarihinden iki yıl içerisinde projelerinin uygulamasını tamamlamak zorundadırlar, bu süre sonunda sertifikaları sona ermektedir. Uygulama sertifikası alan kurumlar işleri tamamlayamadığı takdirde Uptime Enstitüsünün istediği dokümanları temin ederek süre uzatmasına gidebilirler. Uptime enstitüsüne başvurmada gösterilen projelerde uygulama sırasında yapılan değişiklikler enstitü tarafından sertifikanın iptal edilmesine sebep olabilir.